نیمه تاریک ماه

تصویر برنده امسال مسابقه World Press Photo که عکاس آن یک ایتالیائی است به جنبش سبز ایران تعلق گرفت - مثل تیتر تمام خبرها و تحلیل ها که طی این هشت ماهه در دنیا انجام گرفت - و آن متعلق بود به تصویر زنی که روی بام خانه در تاریکی شب در حال سر دادن شعار بود. البته این تنها تصویری نبود که توسط آن عکاس نکته بین را به شهرت رساند، او چند تصویر دیگر را هم با همان مضمون اعتراضات شبانه مردم در قامت یک آلبوم به مسابقه ارسال نمود که آنها هم جایزه 1st Prize Stories را ربودند.

در هیچ کجای دنیا چنین روش بدون خشونتی را سراغ ندارم که بتواند از سوئی نمود بارز اعتراضات مدنی باشد و از سوی دیگر سلامت افراد را بدون صرف هزینه های گزاف جانی و مالی حفظ کند. این روش مختص ایران است و با ساز و کارهای فعلی حکومت انطباق کافی دارد. آنان که از تاریکی شبانه استفاده می کنند تا گوش فلک را از ندای اعتراض خود پر کنند در اصل نگاه جهانیان را به آگاهی و شعور خود معطوف می کنند، و جهان هم ثابت کرده که در هر لحظه مراقب است تا هر حرکت معترضین با دستان خالی را ثبت کند و به نمایش بگذارد. اینجا، همان نیمه تایک شهر است که فعلا از امنیت کافی برخوردار است ...

اگر چه این روش پیشترها در زمان طاغوت نیز مورد استفاده معترضین قرار گرفته بود ولی حال و هوا و ماهیت آن مشخصا با آنچه که اکنون در پشت بام ها انجام می شود متفاوت است. تظاهرات شبانه آن زمان فقط در مدت کوتاهی بدلیل احتمال دستگیری و ضرب و شتم حکومت انجام می گرفت، اگرچه حتی در همان زمان هم بودند گروه ها و افراد جسوری که در دل شب و در پسکوچه های قدیمی تهران نظامیان را با شعارها و تظاهراتشان به باد سخره می گرفتند. ولی اندک زمانی نگذشت - مثل همه چیز آن انقلاب که در کمتر از یک سال حکومت را سرنگون کرد - که تکبیرهای شبانه در پشت بام ها به ادامه تظاهرات علنی روزانه بدل شد و بعد از چندی نیز ضرورت وجودی خود را از دست داد.

این در حالیست که اینک جامعه ایرانی در چند نوبت روش های خصمانه را تجربه کرده و خوب می داند تحت شرایط موجود و با توجه به آرایش جنگی حکومت نه تنها حرکت اعتراضی موجود نباید به سمت روش های قهر آمیز سوق نماید بلکه اصولا تجربه روش های قهر آمیز و تخریبی ثمره ای جز نشاندن بذر جنگ های دامنه دار و احتمالا بی نتیجه نخواهد داشت. اینک دیگر استفاده از روش های خشونت پرهیز مسجل شده است که فعلا یکی از موثرترین آنها ماندن و فعال بودن در نیمه تاریک ماه است. اینک باید فکر کنیم و ببینیم چه فعالیت های دیگری می توانیم در این نیمه داشته باشیم تا اثر گذاری آن را تقویت کنیم.

خبرهای اخیر حاکی از آن است که جناب آیت الله هنوز بر بحرانی بودن شرایط اذعان ندارد. در صورتی که وضعیت جامعه بحرانی شود آقایان ناچارند تا فکر دیگری بکنند و ادامه وضعیت موجود را ناممکن خواهند یافت. ولی این بحران مسلما از طریق خشونت ورزی نخواهد بود که از این طریق فقط در دام از پیش مهیا شده آقایان خواهیم غلطید. نمایش بحران در یک جامعه مدنی با نافرمانی های مدنی، قفل شدن اقتصاد، بی اعتنائی به دستورات و اوامر صادره از بالا و نهایتا جمعیت رو به رشد معترضین است که هم اکنون تعدادی از شاخص ها در جامعه دیده می شود. باید برای بقیه هم فکری کرد...