آشنایی با بیماری هلندی
خبرگزاری مهر - گروه اقتصادی : بیماری هلندی چیست؟ این مهمترین پرسش بسیاری از مردم است که در چند روز اخیر دائما از مجلس می شنوند اقتصاد ایران گریبانگیر بیماری هلندی خواهد شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی مهر ، درسال 1973 که قیمت نفت در بازارهای جهانی با جهش بزرگ مواجه شد ، دولت هلند همانند شرایط فعلی تولید کنندگان نفت ، با درآمدهای هنگفت و غیر قابل پیش بینی روبه رو شد. از آن جا که برای این درآمد اتفاقی برنامه ای از پیش اندیشیده نشده بود ، دولت هلند آن را در بودجه های سالانه خود منظور کرد .
براساس این گزارش ، اگر چه درآمد یاد شده منجر به افزایش تولید هلند شد، اما تورم مهار نشدنی ، ناکارآمدی در تخصیص منابع ارزی و رفتار مصرفی خاص، خود را به اقتصاد هلند تحمیل کردند. این شرایط منجر به پیدایش اصطلاح و مفهوم "بیماری هلندی " شد که بعدها نروژی ها از این اتفاق درس گرفتند و با تاسیس صندوق ذخیره ارزی نفت ، به جای اینکه درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام را در بودجه های سالانه ریخته و بودجه را آلوده کنند ، آن را به این صندوق فروختند و به بیماری هلندی دچار نشدند .
این گزارش می افزاید : بانک جهانی در سال های اخیر تاسیس این نوع صندوق را به دولت های صادر کننده نفت توصیه کرده که صندوق های یاد شده دو کاربرد عمده دارند؛ اول اینکه درآمد حال از ثروت ملی یک کشور را از نظر زمانی و توزیع بین نسلی ، به شکلی مناسب مدیریت می کنند تا آن ها احساس زیان نکنند. دوم اینکه این صندوق ها در تثبیت نرخ ارز و جلوگیری از شوک های ناشی از نوسان نرخ ارز و یا میزان ارز در یک کشور کارآمدی دارند .
بانک جهانی به کشورهایی که این صندوق ها را تاسیس کرده اند دو توصیه می کند : اول اینکه باید شفافیت کامل از نظر دخل و خرج در مدیریت صندوق ها وجود داشته باشد به گونه ای که هم اکنون مدیریت این صندوق در نروژ با شفافیت کامل عمل می کند به طوری که هر شهروند نروژی می تواند هر لحظه از جریان فعالیت های این صندوق آگاه شود .
از نکات مهمی که درباره صندوق ذخیره ارزی به وجود می آید و مورد انتقاد کارشناسان نیز قرار می گیرد این است که چرا "پول نفت " را باید در صندوق حبس کرد واز آن استفاده ای نکرد به گونه ای که این انتقاد به ابزاری برای تاسیس نشدن این صندوق تبدیل شد و حتی وجود منابع قابل دسترس در این صندوق ها ، مدیران صنعتی ، مدیران سیاسی و دیگر گروه های ذی نفع را به طمع می اندازد تا در شرایط خاص از آن ها استفاده کنند .
نکته قابل تامی این است که فشارهای یاد شده موجب شد که در نروژ منابع در اختیار دولت نباشد به طوری که اگر دولت بخواهد از منابع صندوق استفاده کند باید دلایل اقتصادی ارایه کند و این طور نیست که دولت نروژهر لحظه که بخواهد از منابع صندوق استفاده کند .
بانک جهانی به دلیل مدیریت مناسب این صندوق در کشور نروژ به کشورهای دارنده صندوق همیشه توصیه می کند که ازمدل نروژ استفاده کنند و نکته قابل توجه این است که صندوق ذخیره ارز نفت در نروژ اصولا به بودجه وصل نشده است و دولت نمی تواند ازمنابع آن برای مصارف بودجه ، رقمی را پیش بینی کند .
اما درباره دشواری های احتمالی این صندوق باید گفت که فساد مهمترین عامل تهدید کننده منابع این صندوق است و اگر این صندوق براساس سلیقه های شخصی مدیریت شود ، می تواند فساد آفرین باشد .
فساد اداری در مدیریت صندوق ذخیره ارزی مساله ای است که نباید به آن بی اعتنا بود برهمین اساس برای جلوگیری از فساد در صندوق ذخیره نفتی علاوه بر این که بانک جهانی تلاش می کند صندوق بین المللی پول نیز حضور داشته باشد بلکه سازمان ها و تشکل های مدنی غیر دولتی نیز برای عملکرد دولت ها در اداره این صندوق نظارت می کنند تا منابع این صندوق که ثروت ملی محسوب می شود به درستی مصرف شود .
به گزارش خبرنگار اقتصادی مهر ، درسال 1973 که قیمت نفت در بازارهای جهانی با جهش بزرگ مواجه شد ، دولت هلند همانند شرایط فعلی تولید کنندگان نفت ، با درآمدهای هنگفت و غیر قابل پیش بینی روبه رو شد. از آن جا که برای این درآمد اتفاقی برنامه ای از پیش اندیشیده نشده بود ، دولت هلند آن را در بودجه های سالانه خود منظور کرد .
براساس این گزارش ، اگر چه درآمد یاد شده منجر به افزایش تولید هلند شد، اما تورم مهار نشدنی ، ناکارآمدی در تخصیص منابع ارزی و رفتار مصرفی خاص، خود را به اقتصاد هلند تحمیل کردند. این شرایط منجر به پیدایش اصطلاح و مفهوم "بیماری هلندی " شد که بعدها نروژی ها از این اتفاق درس گرفتند و با تاسیس صندوق ذخیره ارزی نفت ، به جای اینکه درآمدهای حاصل از صادرات نفت خام را در بودجه های سالانه ریخته و بودجه را آلوده کنند ، آن را به این صندوق فروختند و به بیماری هلندی دچار نشدند .
این گزارش می افزاید : بانک جهانی در سال های اخیر تاسیس این نوع صندوق را به دولت های صادر کننده نفت توصیه کرده که صندوق های یاد شده دو کاربرد عمده دارند؛ اول اینکه درآمد حال از ثروت ملی یک کشور را از نظر زمانی و توزیع بین نسلی ، به شکلی مناسب مدیریت می کنند تا آن ها احساس زیان نکنند. دوم اینکه این صندوق ها در تثبیت نرخ ارز و جلوگیری از شوک های ناشی از نوسان نرخ ارز و یا میزان ارز در یک کشور کارآمدی دارند .
بانک جهانی به کشورهایی که این صندوق ها را تاسیس کرده اند دو توصیه می کند : اول اینکه باید شفافیت کامل از نظر دخل و خرج در مدیریت صندوق ها وجود داشته باشد به گونه ای که هم اکنون مدیریت این صندوق در نروژ با شفافیت کامل عمل می کند به طوری که هر شهروند نروژی می تواند هر لحظه از جریان فعالیت های این صندوق آگاه شود .
از نکات مهمی که درباره صندوق ذخیره ارزی به وجود می آید و مورد انتقاد کارشناسان نیز قرار می گیرد این است که چرا "پول نفت " را باید در صندوق حبس کرد واز آن استفاده ای نکرد به گونه ای که این انتقاد به ابزاری برای تاسیس نشدن این صندوق تبدیل شد و حتی وجود منابع قابل دسترس در این صندوق ها ، مدیران صنعتی ، مدیران سیاسی و دیگر گروه های ذی نفع را به طمع می اندازد تا در شرایط خاص از آن ها استفاده کنند .
نکته قابل تامی این است که فشارهای یاد شده موجب شد که در نروژ منابع در اختیار دولت نباشد به طوری که اگر دولت بخواهد از منابع صندوق استفاده کند باید دلایل اقتصادی ارایه کند و این طور نیست که دولت نروژهر لحظه که بخواهد از منابع صندوق استفاده کند .
بانک جهانی به دلیل مدیریت مناسب این صندوق در کشور نروژ به کشورهای دارنده صندوق همیشه توصیه می کند که ازمدل نروژ استفاده کنند و نکته قابل توجه این است که صندوق ذخیره ارز نفت در نروژ اصولا به بودجه وصل نشده است و دولت نمی تواند ازمنابع آن برای مصارف بودجه ، رقمی را پیش بینی کند .
اما درباره دشواری های احتمالی این صندوق باید گفت که فساد مهمترین عامل تهدید کننده منابع این صندوق است و اگر این صندوق براساس سلیقه های شخصی مدیریت شود ، می تواند فساد آفرین باشد .
فساد اداری در مدیریت صندوق ذخیره ارزی مساله ای است که نباید به آن بی اعتنا بود برهمین اساس برای جلوگیری از فساد در صندوق ذخیره نفتی علاوه بر این که بانک جهانی تلاش می کند صندوق بین المللی پول نیز حضور داشته باشد بلکه سازمان ها و تشکل های مدنی غیر دولتی نیز برای عملکرد دولت ها در اداره این صندوق نظارت می کنند تا منابع این صندوق که ثروت ملی محسوب می شود به درستی مصرف شود .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر